Nhưng những cản ngại đó không chỉ đến với nhà đầu tư mà còn đến với người mua nhà. Các dự án nhà xã hội chưa được công khai rộng rãi khiến người mua khó tiếp cận. Đã vậy, để vay được vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội, người mua nhà phải chuẩn bị, xác minh hàng loạt giấy tờ khiến họ e ngại. Không chỉ thế, nhiều trường hợp người ở nhà xã hội phải đóng phí xử lý nước thải gấp hai lần người nhà phố.
Trong khi người ở nhà phố khi đóng tiền nước đã có luôn khoản phí nước thải thì người ở nhà xã hội dù đã đóng khoản này rồi vẫn phải đóng thêm một khoản nữa để xây bể, vận hành bể xử lý… Những điều này khiến người có nhu cầu về nhà ở “ngại ngần” với nhà xã hội và doanh nghiệp không mặn mà trong việc đầu tư xây dựng.
Là một trong những doanh nghiệp xây dựng nhà ở xã hội tại TP. Hồ Chí Minh, ông Lê Hữu Nghĩa – Tổng giám đốc Công ty Lê Thành cho rằng, thủ tục xin đầu tư dự án nhà ở xã hội khó hơn nhiều so với nhà ở thương mại. Đây là một nghịch lý đang tồn tại. Cái khó thứ hai về dân số. Nhà ở xã hội có diện tích nhỏ hơn so với nhà thương mại, khi quy hoạch thì số lượng căn hộ nhiều hơn so với số lượng cư dân quy hoạch.
Mặt khác, dự án nhà ở xã hội phải cùng Nhà nước làm hạ tầng, trong khi nhà thương mại không phải tham gia. “Huyện Bình Chánh nằm trong quy hoạch ưu tiên phát triển nhà ở xã hội của TP. Hồ Chí Minh. Chúng tôi đã nộp đơn xin triển khai dự án nhà ở xã hội từ tháng 3/2019 nhưng đến nay đơn vẫn nằm ở Sở Kế hoạch và Đầu tư”, ông Lê Hữu Nghĩa nêu khó khăn đang gặp phải.
Ngoài những khó khăn trên, các doanh nghiệp đầu tư còn gặp khó về nguồn vốn vay. Cụ thể, các dự án vay tiền quỹ nhà ở xã hội từ năm 2016-2020 nhưng đến nay đã gần hết năm 2019 vẫn chưa được giải quyết. Mà đã không vay được tiền thì doanh nghiệp không thể đầu tư xây dựng.
“Gói tín dụng cho vay ưu đãi 30.000 tỷ đồng đã kết thúc nhưng ngân sách nhà nước chưa bố trí được nguồn để cấp bù suất cho các ngân hàng thương mại để cho vay nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở và Nghị định số 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ. Hiện nay, ngân sách nhà nước chỉ mới bố trí được gần 1.200/9.000 tỷ đồng cho Ngân hàng Chính sách xã hội”, ông Nguyễn Trọng Ninh cho biết.
Trước thực tế đó, các doanh nghiệp kiến nghị Nhà nước nên giải quyết các thủ tục cho doanh nghiệp nhanh chóng nhất có thể, đồng thời cần có cơ chế riêng cho nhà ở xã hội để khuyến khích đầu tư. Bên cạnh đó, “cần cho phép doanh nghiệp được phát triển các dự án nhà trọ, phòng trọ để giải quyết nhu cầu chỗ ở của sinh viên, công nhân, lao động, người có thu nhập thấp đô thị, người nhập cư.
Với thực trạng có đến khoảng 42% nhà ở dưới 30m2/căn, thậm chí có đến 22,4% nhà ở dưới 20m2/căn đã đặt ra vấn đề cần xem xét lại, có thể quy định mức diện tích tối thiểu được tách thửa thấp hơn quy định để giải quyết bài toán nhà ở”, ông Lê Hoàng Châu kiến nghị.
